Escrituras niçardas

Segle ⅩⅠ
1046-1066: Cartulari de l'abadia de Lerins

Cartulari de l'abadia de Lerins ~1046-1102

Fondacion e dotacion de la gleisa de Nòstra Dòmna d'Avinhonet

Lambertus Barbeta construxit ecclesiam Sancte Marie Avinionis, et dedit ill ferragia in quo est, et illuc condaminam que est dejusta in suo sponsalitio, el prad que dejusta est, esi francamentre con el o avia, donè a sancta Maria, en garantia de don Lautald; e donè una vinea a sancta Maria, aisi francamentre con il o avia, l'autra onor en garentia de Lautald. La vinea de Gallinera fuit de Guill. Prevelab, e donè o a sancta Maria. Sorre Martina donè a Guillem de Eiras una vaca in la ferraia de subrel prat, en garintia de Bertrand Aldeier e d'Aicart son fraire e Peire d'Avinion et Oliver son fil. Guillem Bertran, a sa fin, larguet una pecia de terra in la cumba a sancta Maria, una pecia de terra que es juxta lo prat de sancta Maria, en garintia de Bertrand so nebot e Guill. de Eras e Guill. Garfan e Dalmas lo preveire; lo camp de Vallauria, essi con se part a la terra de Guill. Gaudat de Zavis e de santa Maria, laissed i Gaufres de Avinio, en garintia de so fraire Peire d'Avinio. Sorre Martina prestè duodecim solidos a Raimon d'Avinio et mes in gaje terra que fuit de Peire Barnui que es a Vallauria justa camp de sancta Maria.

Jusjurandum Olivarii

Aus tu Aldebert abbas que per za ma mi tens ego Olivers non tolrai sa onor a sant Honorat ni hom ni femena ab mo coseil ni ab mo consentiment, ni preison non i farai ni tolta ni alberg, si ab conseil non o fazia de l'abad o dels monachis; et si ego preison i faz o tolta, infra quaranta dies que l'abbas m'o quera, ego li o emendarai o li o redrai a sa merze.Et si hom o femena sa onor li tol a sant Honorat, o a tolre la li comenza, per zelas ves que l'abas m'en comonra per si o per so mesatge, ego Olivers n'adarai a l'abat et als monachos sine inganno; et asi o tenrai e o atendrai a sant Honorad et a l'abad e als monachos sine inganno, si Deus michi adjuvet et sancti sui.

Jusjurandum Olivarii

Aus tu Aldebert abbas que per za ma mi tens ego Olivers non tolrai sa onor a sant Honorad Arluc ni hom ni femina ab mo coseil ni ab mo consentiment, ni preison non i farai ni tolta ni alberg, si ab conseil non o fazia de l'abad o dels monechis; et si ego preison i faz o tolta, infra quaranta dies que l'abbas m'o quera, ego li o emendarai o li o rendrai a sa merze.Et si hom o femena sa onor li tol a sant Honorad, o a tolre la li comenza, per zelas vez que l'abas m'en comonra per si o per so mesatge, o per sos mesatges, ego Olivers n'adarai a l'abad et al monachos sine inganno; et asi o tenrai e o atendrai a sant Honorat et a l'abad e al monachos sine inganno, si Deus michi adjuvet et sancti sui.

Jusjurandum Guillelmi

Aus tu Aldebertus abbas, ego Fuillelmus filius Adila non tolrai lo castel de Auroluco ne la civitate ne la vila ne illo tenemento que tenet a sancto Honorato ne a suos monachos, que habet et in antea habuerit, nec homo nec femina per meum consilium nec per meum consentimentum; ni alberc ni preiso ni tolta non i farai per forz, si ab voluntad de l'abad o de suos monachos non o fazia. Et si est homo aut femina que a sancto Honorato tollat Auroluco, ego adjutor en serai a sancto Honorato et a suos monachos sine inganno.

Jusjurandum Raibaldi filii Fidis

Aus tu abbas Aldebert, ego Raibads non tolrai a sanct Honorad ne a labad ne as monegues Mugins ne la onor que daut ab mo cosell acabtaran ni om ne femena ab mo coisell ne ab mo consentiment; e qui la tolia ne tolre la voleia, eu Raibads ne i darai a l'abad et as monegues per zelas ves que me somoiran ne summurre me faran per se o per sun mesage; e si o terai et o atendrai sines eiguan, si deus me adiuuuet et iste textus sancti evangelii. Factum est jusjurandum in Canuis, in presentia prioris et Trimunni et Rainaldi cellerarii et Rotberti et Arnaldi et Aimuni et Wilelmi, monachorum et Stephani presbiteri et Isnardi Aigufi et Ricaui.

Jusjurandum Fulconis

Aus tu Aldebert abbas que per za ma mi tens, eu Fulco la honor de sant Onorad que an ab mon cosseil acaptara non lo tolrai, ni om ni demena ab mon art ni ab mon ingein; e si om o femena era qu'a sant Onorat la tolgues, eu dreiz aitoris t'en seria per fed e sas ingan a ti abbas Aldebert et als mongues que i son ne i seran, efra XV dias que tu m'en comonrias per te o per tos messatges. Aisi t'o tenrai o t'o atendrai a sant Onorad e a ti abbas Aldebert et als mongues que i son ne i seran si Deus ma aiud et ist tesz.

Boso testis, Ugo testis, Aldebert Maladrez testis, Tritmundus testis

Jusjurandum Ugonis de Bargemone

Aus tu Aldebert abbas que per za ma mi tens, ego non tolrai a sant Honorad ni a ti ni als monachos de Lyrins vostres castels ni vostras civitads, ni vostras gleisias que aves des Rodano desi a la Turbia, zo que aves ni ab mo conseil acatares. Et si hom o femena era que vos o tolges e tolre vos o comences, eu, per aquelas vez que mi en comonras o comonre m'en fars tu o tei mesatge o tos mesatges, eu aitories las ti serai e los ti serai a retener sine inganno, si Deus me adjuvet et sancti sui.

Jusjurandum Gozfredi episcopi Antipolitani

Aus tu hom, Conra, que per za ma mi tens, eu non tolrai lo castel de Mugins ni d'Arluc ni las vilas ni las gleisas nils camps ni las vineas ni achel honor que sant Honoraz a ni ab mo conseil acatara, a sant Honorad ni als monegues de Lerins; e si hom o femena era que li tolgues, aitoris li seria a retener sans engan, si Deus mi ajud et iste testz evangelis.

1070-1081. Cartier de l'abadia de Sant Pònç

Cartier de l'abadia de Sant Pònç

alentorn del 1070

X. Quoniam melior et certior vita post hujus vite curriculum creditur inveniri, sanctorunque angelorum gaudiis mixta, bonorumque operum floribus perornata a nemine dubitatur, ideiro ego Leodegarius Rostagnus et uxor mea Calamitas et filii nostri Aldebertus et Bertrannus, cum aliis filiis nostris et filiabus, dono Domino Deo et sancto Pontio martiri inclito totz los acaptes que o an faix l'abbas e·l monegue de Sanct Ponc, e feran adenant, dels caslans de Mirindol, de Ponc e de sos figls e de Rostagn e de sos figls, de fin de la resclausura de Sanct Ponc, entra en la meselera d'oltra Pailo als canons. Et pro hac donatione pretium petivit,…

16 de febrier del 1074

XI. Rostagnus et uxor Aicelina… [fan donacion de la part que possedisson a L'Escarena]… Eu Rostang ci gi quis eu a Domini Deu et ad est altar de San Peire zo que u volg penre e tolre en est moster et en la vila que u mas non o faga.

alentorn del 1081

XIV Brevem helemosine quam faciunt seniores. Petrus, episcopus Vasensis, fidem dedit Petrum Isnardum per D solidos et Guigo Boetus similiter per D solidos, ut ille malum non faciat, nec sui homines, et si ille aut sui fecerint, a jussione Petres Isnardi et Guigo Boeti emendet. Eu Ponz Raimbald, et eu Bertram Loger, non tolrem en lo honor de Sanct Ponzo ester la vila de Lescarena, et si ho feziam, nos ni nostro home, emendariamo al mandament de Peir Isnart et de Guigo Boet. Et si o fazia, eu Bertran Loger, fidanza es Petre Isnard .D. sold. et Guigo Boet .D. sold. en l'ama de Ponz Raimbald e de episcopo Vasensis e de l'abat de Sanct Ponz e dels monegues. E per Ponz Raimbald es en fidanza Bermun Isnard per cinq cent solz, et Peiro Guilelme atrisi per otri cinq cent solz en l'ama de el vesche de Vaiso e de Bertran Loger e dels monegues de Sanct Ponzo. Amicus fidem fecit per Leodegarium Rufum per trescentos solidos, ut istum sacramentum faciat facere ad Raiambaldum filium suum. Isnardus de Relania fidem fecit ad Rostagnum Raiambaldum per trescentos solidos, et istum sacramentum faciat facere ad Franco, et Raiambaldo filiis suis…Feraldus de Andao fidem fecit per Leodegarium Rostagnum per trescentos solidos, et istud sacramentum faciat facere Aldeberto et Rostagno, filiis suis. Leodegarius Ruffus fidem fecit per Petrum Episcopum per trescentos solidos, ut istum sacramentum faciat facere ad Raiambaldum filium Bertrandi.

1074-1115. Cartulari de Nòstra Dòmna de la Plaça, catedrala anciana de Niça

Cartulari de Nòstra Dòmna de la Plaça, catedrala anciana de Niça

[n° 83] ~1074.

Aus tu Raimon Nicensis episcope, ego Fredulus et ego Rodulfus et ego Aldebertus et ego Isnardus et ego Isoardus, filii Ermengarda, et ego Umbertus filius Bertranda, eu nun ti descebrai de tua vita neque de tuis membris, que ad corpus tuum juncta sunt ni non ti descebrai del castel de Drap, del bastiment que faits i es ni in antea factus hic erit per nomen de castello, ni homo ni femina per meum consilium ni per meum consentimentum, a ti Raimun episcope neque ipsos episcopos qui episcopi seran de Niza. Et si homo erat o femina qui a ti Raimun lo tola o ad aquels episcopis qui episcopi seran de Niza, eu ab aquel ni ab aquela ni ab aquels ni ab aquelas finem non aurai ni plag que finem valeat, si per lo castel a recobrar non o avia; e la un lo recobreria in ipsa covenentia vos en estaria. Et per quantas vices tu, Raimun, lo mi queras o m'en summunras per nomen de sacramento, per ti o per tuo misso o per tuos missos, ti illi episcopi qui venturi sunt post te de Niza, ego Fredulus et ego Rodulfus et ego Aldebertus et ego Isnardus et ego Isoardus et ego Umbertus, ego vos rendrai, si eu l'ai, infra octo dies, o homo o femina per me sine lucro et sine disceptione et sine inganno, et aixi o tenrai et o atendrai, salvam fidelitatem Sancte Marie Nicensis ecclesie.

[n° 84] ~1108.

Aus tu, Isnart episcopus Nicee. Ego Rolandus, Petrus Nevolon, ego Petrus Fredo, ego Guillelmus Aldebertus, ego Nevolon, ego Feraldus, ego Jocerannus, ego Joscerannus Isnardus, ego Autrannus en nun ti decebra[i] de tua vita neque de tuis membris que ad corpus tuum juncta sunt; non ti tolra[i] ne t'en tolra[i] .iiij. partes de castro Drapi, del bastiment que faits i es ni adenant factus erit per nomen castri, ne homo ni femina per meum consilium ne per meum consentiment, a ti Isnart neque aliis episcopis qui episcopi erunt Nicee. Et si homo erat o femina qui a ti Isnardus lo tolria, aut aliis episcopis successoribus tuis, ne ab aquel aut ab aquella, ne ab aquel[z] ne ab aquellas finem et societatem non aurai si per lo castel a recobra[r] non o avia; e la un lo recobraria, in ipsa convinentia vos en estaria. Et per quantas vices tu Isnardus episcope, lo mi queras o m'en sumunras per nomen sacramenti per ti o per mes o per tuo missos, aut ipsi episcopi qui post te venluri sunt de Nicea, lo t'o rendra[i] sine enganno, ensi con en este breve est scriptum … o tenra[i] et o atendra[i] sine inganno, si Deus me adjuvet et iste sanctus.

[n° 85] ~1115.

Aus tu, Petrus evesque de Niza. Ego Jauzerannus, ego Petrus Fredo, ego Bovets, ego Bertrans, eu non te decebrai de tua vita neque de tuis membris que ad tuum corpus juncta sunt, no ti tolrai ne t'en tolrai .iiij. parz del castel de Drap, del bastiment que faz i es ni adenant faz i er per num de castel, ni homo ni femina per meum consilium nec per meum consentiment, a ti Petrus ni als altres vesques qui evesques erunt Nicee. Et si homo [erat] ni femina qui a ti Petrus la torria aut aliis episcopis successoribus tuis, eu, ab aquel aut ab aquella, ni ab aquelz ne ab aquellas, finem et societatem non auria si per lo castel a recobra[r] non o avia, ella un lo recobraria, in ipsa conveniencia vos n'estaria. Et per quantas vices tu Petrus espiscope lo mi querrias o m'en summunrias per nomen de sagrament, per ti o per tun message aut per tuos missos, aut ipsi episcopi qui post te venluri sunt de Nicea, lo ti rendrai sine enganno. Et sicut in isto breve est scriptum, ita tenebo et observabo sine fraude et malo ingenio, si Deus me adjuvet et iste sanctus.